De Zilverlingen en de Kruik

Als kind wilde ik wel eens een tekening maken die niet in een van mijn kleurboeken stond. Wat ik dan deed is dat we een kleurplaat uitprinten en op het raam plakten. Als je een wit vel er over heen legden zag je dan door het ligt de lijnen opkleuren en kon je ze zo overtekenen.

Dit lijkt een beetje op wat de evangelieschrijvers deden tijdens het schrijven van hun getuigenissen over Jezus. Tegen het licht jezus zagen ze onder hun schrijf vel soms als het ware lijnen uit het Oude Testament opdoemen. Deze tekenden ze soms deels over.

Dit overtekenen van oude lijnen lijkt ook hier te gebeuren. Een voorbeeld is de prijs die Judas vraagt voor het verraad van Jezus: 30 zilverlingen. Dit bedrag wordt in de andere evangelievertellingen niet genoemd dus ik denk dat de schrijver dit bedrag dan ook expres noemt omdat het in het Oude Testament, een erg beladen bedrag was. Dit bedrag staat symbool voor erg geringschattend over iemand denken. In Exodus is het de prijs die een slaaf moet sparen om zichzelf vrij te kopen van zijn meester.

Het meest schokkend is te vinden in de profetieën van Zacharia. Daar vraagt God wat de religieuze leiders van het volk hem waard vinden. Je voelt het al aankomen: deze vrome lieden wegen slechts 30 sjekkels zilver af, een slaven prijs waar de minachting van deze leiders voor God uit spreekt. God ontsteekt in woede. ‘smijt dat geld maar in de offerkist voor de armen’ buldert God door de mond van zijn profeet.

Het is dus een beladen bedrag, dat Judas Iskariot voor het verraad van onze HEER vraagt. Er spreekt iets van minachting uit, of op zijn minst laat het ons zien dat we God ook letterlijk kunnen onderschatten. Het is opmerkelijk dat Mattheus Judas niet volledig cancelled. In de andere evangeliën wordt Judas neergezet als een ordinaire dief, of iemand die aan Satan is overgeleverd. Mattheüs doet niets van dit allesMisschien wel omdat hij aanvoelt dat hij niet de eerste steen mag werpen. Misschien weet ook hij wat het is om God te onderschatten. Zie jij ook jezelf terug in de spiegel die Matteüs ons hier voorhoudt?

Toch zit er ook hoop in dit verhaal. Naast Judas staat Mattheüs veel uitgebreider stil bij iemand die Jezus juist wel op waarde heeft geschat. Iemand komt binnen lopen en giet waardevolle parfum over het hoofd van Jezus. Nota bene een vrouw, in die tijd onbeduidend, die niet eens bij naam wordt genoemd in het verhaal, ziet in wat Jezus echt waard is. En van deze daad van liefde zegt God niet ‘gooi het maar voor de armen’.

Ook hier houdt Mattheus het personage van de vrouw heel menselijk, hij noemt haar naam niet, en geen motieven. Bij Markus en Lukas Barst de vrouw in tranen uit en droogt ze Jezus’ voeten met haar haren. Ook hier denk ik dat Mattheus dat doet om niet teveel de focus op deze vrouw te leggen maar omdat hij ons een spiegel voor wil houden.

Volgens Luther kan je geloof twee kanten kan kennen: het gebod of de belofte. Het gebod dat zijn je goede daden, die je in je geloof kunnen sterken. Maar de kant van het gebod blijft volgens Luther routineus en plichtmatigs. Uiteindelijk zorgt het gebod ervoor dat je s’avonds als je in de spiegel kijkt je een judas ziet staan die God niet op waarde schat.

Dan is er nog de kant van de belofte. Dat is het geloof dat ergens voortkomt uit een waarachtige ontmoeting met Gods genade. Hier hoort het buitensporige bij, het exorbitante, Luther zou het bijna Bourgondisch noemen. De ‘belofte’ kant van het geloof is eigenlijk precies wat de vrouw met haar dure zalf doet voor Jezus.

Volgens Luther kom je pas bij deze ‘belofte’ kant van het geloof uit als je eerst bent stuk gelopen op de kant van de geboden. Dat is eigenlijk de paradox van dit Mattheus verhaal. Pas als je in de spiegel van Judas kijkt, en inziet dat ook jij God slechts de schamele prijs van 30 zilverlingen te bieden hebt. Pas dan kom je erachter dat God daarover niet in woede ontsteekt maar juist jou liefdevol omarmt.

Door de ontmoeting met die omarming veranderen als het ware die 30 zilverlingen in jouw handen, in een alabsten kruik. Een kruik van lof die je kan uitgieten over het hoofd van Jezus.